Zakopane jest największą miejscowością w okolicach Tatr, na samym południu kraju. Nie bez powodu nazywa się je „zimową stolicą Polski”, ponieważ właśnie zimą to miasto tętni życiem i przyciąga turystów z całego kraju. Świadczy o tym fakt, że droga krajowa potocznie zwana „zakopianką”, która prowadzi prosto do Zakopanego, jest każdego roku zakorkowana. Warto jednak męczyć się w tym korku, ponieważ zarówno liczne atrakcje oferowane przez miasto, jak i majestatyczne tatrzańskie krajobrazy zostają w pamięci turystów na długo.
Historia
Zakopane powstało jako osada na miejscu sezonowych osad pasterskich. Pierwszy (zaginiony) przywilej osadniczy wydał podobno Stefan Batory w 1578 r., który to przywilej został zatwierdzony przez króla Michała Wiśniowieckiego przywilejem osadniczym w 1670 r. (znanym tylko z odpisów – nie zachował się oryginał). W 1676 r. wieś liczyła 43 mieszkańców (wraz z Olczą i Poroninem). Pierwotnie osada należała do króla, później do cesarsko-królewskiego skarbu austriackiego. W 1770 r. Austria, pod pozorem utworzenia kordonu sanitarnego, przesunęła granice i zagarnęła starostwo nowotarskie z Zakopanem (oraz ziemię sądecką i czorsztyńską).
W 1824 r. Zakopane wraz z częścią Tatr zostało sprzedane węgierskiej rodzinie Homolacsów. W XVIII wieku w Kuźnicach zbudowano hutę żelaza (w XIX wieku był to największy zakład metalurgiczny w Galicji). Rozkwit Zakopanego rozpoczął się w drugiej połowie XIX w., kiedy to właściwości klimatyczne Zakopanego zaczął popularyzować Tytus Chałubiński. W 1876 r. Towarzystwo Tatrzańskie otworzyło w Zakopanem szkołę snycerską. W 1886 r. zostało oficjalnie uznane za uzdrowisko. W 1889 r. Zakopane liczyło już 3000 mieszkańców. W okresie tym dobra zakopiańskie pozostawały w rękach Eichborna i Pelza, Niemców, którzy prowadzili rabunkową gospodarkę leśną. W 1888 r. Pelz zbankrutował i jego majątki ziemskie zostały wystawione na licytację. Do licytacji stanął Niemiec, książę Christian Hohenlohe, który zapowiedział zamknięcie stacji klimatycznej i ograniczenie dostępu do Zakopanego dla przyjezdnych. Drugim uczestnikiem przetargu był Żyd Jakub Goldfinger, właściciel miejscowej fabryki papieru, który zamierzał w dalszym ciągu rabunkowo eksploatować tatrzańskie lasy. Pierwszą licytację w lutym wygrał Goldfinger, ale została ona unieważniona. Drugą licytację dóbr zakopiańskich wyznaczono na dzień 9 maja 1889. W tymże też roku kupił je na licytacji za 460 002 złote i 3 centy (wraz z dużą częścią Tatr) hrabia Władysław Zamoyski – „mąż opatrznościowy” Tatr polskich, który stworzył podwaliny obecnego parku narodowego. Nabyte obszary Zamoyski nieoficjalnie nazwał „Państwo Zakopane”. Nowy właściciel – pomimo znacznych trudności – znacznie zmodernizował Zakopane, budując wodociągi, pocztę, szkoły, muzea i inne budynki użyteczności publicznej. Zakładał też telefony i zalesiał stoki górskie. Z jego inicjatywy w latach 1899–1901 wybudowano linię kolejową Chabówka – Zakopane. W Kuźnicach działał prowadzony przez matkę i siostrę Zamoyskiego zakład dla dziewcząt, w którym wykształcenie zdobyło ok. 6 tys. młodych kobiet. Według austriackiego spisu ludności z 1900 r. w 1075 budynkach w Zakopanem na obszarze 6491 hektarów (gemeinde i gutsgebiete) mieszkało 5768 osób (gęstość zaludnienia 88,9 os./km²), z czego 5531 (95,9%) było katolikami a 234 (4,1%) wyznawcami judaizmu. W 1933 r. Zakopane uzyskało prawa miejskie.
Przedstawiciele PPS zaboru rosyjskiego, PPSD Galicji i Śląska, Polskiego Stronnictwa Postępowego ze Lwowa, Stronnictwa Ludowego Galicji i grupy byłych narodowych demokratów na zjeździe w Zakopanem w sierpniu 1912 roku powołali Polski Skarb Wojskowy.
W czasie II wojny światowej Zakopane stało się punktem przerzutowym na Węgry. Część górali wstąpiła do proniemieckiej organizacji Goralenvolku. W piwnicach hotelu „Palace” mieścił się areszt Gestapo. Ze względu na okrutne tortury stosowane w czasie przesłuchań miejsce to zostało nazwane Katownią Podhala. Na początku marca 1940 w willi „Pan Tadeusz” przy Drodze do Białego miała miejsce III Metodyczna Konferencja NKWD i Gestapo, na której omówiono metody pracy operacyjnej przeciwko polskiemu podziemiu i wymieniono się informacjami.
Atrakcje
Wspinaczki górskie
Zakopane noclegi są znakomitą bazą wypadową w Tatry – stąd można wspiąć się na Giewont, idąc przez Polanę Strążyńską lub Polanę Kalatówki i Kondratową, podziwiać wodospad Siklawica, ewentualnie mijając Morskie Oko zdobyć Rysy. Od Zakopanego biegnie wiele szlaków turystycznych, których sieć obejmuje cały Tatrzański Park Narodowy.
Kasprowy Wierch
Do gór możliwych do zdobycia należy Kasprowy Wierch. Na szczyt można dostać się pieszo lub kolejką linową. Latem rozciąga się niezwykły widok na Tatry Wysokie i Orlą Perć, a zimą dla sportowców otwarte są stoki narciarskie.
Dolina Kościeliska
Dolina Kościeliska ciągnie się wzdłuż Kirowej Wody, pod Suchym Wierchem. Szlak biegnący tą doliną nie jest trudny, a spacer przyjemny, ponieważ otaczają go piękne widoki. Na wschód od doliny znajduje się jaskinia Mroźna, otwarta dla turystów.
Orla Perć
Przez Orlą Perć biegnie czerwony szlak, uważany za najniebezpieczniejszy w Tatrach i w całej Polsce. Wędrówka nim wymaga doświadczenia i odpowiedniego przygotowania, więc to nie jest szlak dla amatorów szukających wyzwań.
Zwiedzanie miasta
Oczywiście, do atrakcji miasta nie należy wyłącznie turystyka górska. To miasto jest pełne zabytków i rozrywek dla każdego. Zwiedzający miasto mogą zobaczyć takie zabytki jak kaplica na Antałówce, kaplica Najświętszego Serca Jezusa, chałupa Sabały czy Muzeum Karola Szymanowskiego.
Krupówki
Krupówki to zdecydowanie miejsce, które każdy turysta odwiedzający Zakopane musi odwiedzić, nieważne czy chce się wybrać na spacer i pozwiedzać miasto, zjeść obiad w restauracji, czy po prostu coś sobie kupić. Przy najsłynniejszym polskim deptaku można znaleźć przeróżne galerie sztuki, kawiarnie, stoiska z oscypkami i sklepy z pamiątkami, takimi jak pocztówki, wisiorki, ewentualnie oryginalne lokalne wyroby.
Do najbardziej rozpoznawalnych elementów Krupówek należą Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego, prezentujące ciekawe zbiory geologiczne oraz etnograficzne z całego regionu, Dworzec Tatrzański i neoromański kościół parafialny pw. Świętej Rodziny.
Gubałówka
Z niższego końca Krupówek można łatwo dotrzeć pod Gubałówkę. Na szczyt można się dostać pieszo, wyciągiem krzesełkowym lub kolejką linową. Stąd rozciąga się niesamowity widok na Zakopane i Tatry. Można także zjeść w stojących na szczycie restauracjach, pobawić się w pobliskim parku linowym, albo zachwycać się panoramą Tatr z lokalnych punktów widokowych.
Wielka Krokiew
Wielka Krokiew to najsłynniejsza polska skocznia i jedna z dwóch dużych skoczni w Polsce, obok tej znajdującej się w Wiśle-Malince. Organizowano tu wiele międzynarodowych imprez związanych ze skokami narciarskimi, ta skocznia była miejscem wielu zwycięstw takich skoczków jak Adam Małysz. Po przebudowie w 2017 roku, stała się największą skocznią w Polsce
Tatrzański Park Edukacyjny
Pod Wielką Krokwią stoi Tatrzański Park Edukacyjny, gdzie turyści mogą poznać florę i faunę regionu bez wchodzenia do parku narodowego. Odwiedzający to miejsce mogą obserwować takie gatunki jak owce, lisy, jelenie i daniele. Jednakże można tu też znaleźć zwierzęta spoza gór.
Iluzja Park
W dolnej części Krupówek znajduje się Iluzja Park, czyli dwupiętrowy budynek zawierający mnóstwo rewelacyjnych niespodzianek. Każda z atrakcji w pewien sposób fascynuje i intryguje turystów, oszukując wzrok i zaskakując odwiedzających.
Dom do góry nogami
Stosunkowo nowa atrakcja w centrum Zakopanego. Przebywanie w domu, gdzie stoi się na suficie, samo w sobie jest nietypowe, ale dodatkowe przechylenie w jednym kierunku oszałamia odwiedzających i dosłownie zwala z nóg. Niezalecane jest przebywanie w tym domu dłużej niż przez 15 minut.