Otoczenie miasta fortyfikacjami, na blisko pół wieku ograniczyło jego rozwój terytorialny. Ponieważ Twierdza Poznań stanowiła w przeszłości zbiór fortyfikacji. Które były wybudowane na terenie miasta Poznań w XIX i na początku XX wieku. Był to wtedy, jeden
z największych tego typu systemów w Europie. Natomiast pod względem architektonicznym, wznoszona, wybudowana Twierdza Poznań, we wspomnianym w jej nazwie mieście była dziełem nowatorskim. Dlaczego, ktoś może zapytać się . A to dlatego, że po raz pierwszy zastosowano system fortyfikacji nazwany później „nowopruskim”. Pierwszym etapem
w realizacji stworzonych założeń budowy twierdzy, było przeniesienie dwóch wsi, Winiary i Bonin. Usytuowane one były na górującym nad miastem Wzgórzu Winiarskim. Prace budowlane rozpoczęto 23 czerwca 1828 roku. W dniu tym przystąpiono do kopania rowów pod projektowane fosy. Roboty postępowały wprawdzie wolno, ale z pruską systematycznością. Materiałów dostarczały budowniczym istniejące i działające cegielnie. Wszystkie wybudowane oraz gotowe obiekty, natychmiast uzbrajano i obsadzono załogą.
W dniu 1 października 1834 roku, opisywana w streszczeniu turystycznym, twierdza Poznań, zaliczona została do twierdz drugiej klasy. Czyli takich, zdolnych do obrony. W grudniu 1834 roku oddano ją do użytku. Ogólny zarys umocnień Cytadeli ukształtował się dopiero około 1842 roku. Sama sylwetka proponowanej państwu do zwiedzenia, poznania, zobaczenia
z bliska twierdzy, formowana była jeszcze w lalach siedemdziesiątych XIX wieku. Cytadela, zajmowała obszar około 100 hektarów. Całość wspomnianej twierdzy, otoczona była wałem głównym. Łączna długość zewnętrznej linii obronnej wynosiła około 3 kilometry. Cytadelę otaczała sucha fosa szerokości od 6 do 32 metrów i głębokości około 7 metrów. Wszystkie wzniesione obiekty posiadały mury ceglane o grubości 1,3 – 1,8 metra. Dookoła całego kompleksu fortecznego prowadziła tak zwana kryta droga na stoku bojowym. Parę lat wcześniej, bo jeszcze w 1839 roku, Fryderyk Wilhelm III wyraził zgodę na wzniesienie umocnień otaczających lewobrzeżną część miasta. Wymienione umocnienia składały się
z 6 bastionów i 2 fortów, połączonych umocnieniami ziemnymi. Ich budowę zakończono ok. 1860 roku.
W swoich dziejach twierdza spełniała różne funkcje. Więziono w niej na przykład, polskich spiskowców po powstaniach z 1846, 1848 i 1863 roku. Jeńców wojennych po zwycięskich dla Prus wojnach, prowadzonych z Danią (1864), Austrią (1866) i Francją (1870-71). Jednak szybki postęp techniki wojennej w II połowie XIX wieku, przesądził o osłabieniu znaczenia Cytadeli. Rezultatem tych przemian, było wybudowanie w latach od 1876 do 90, na obrzeżach miasta nowego, zewnętrznego pierścienia fortów, który przejął rolę starych umocnień.
W 1902 cesarz Wilhelm II pozwolił na rozebranie umocnień obwodowych miasta lewobrzeżnego, z wyjątkiem Cytadeli. A wspomniana decyzja była spowodowana niewielką już przydatnością militarną tego typu obwarowań. Także planami przekształcenia Poznania
w miasto rezydencję.
W czasie I wojny światowej, winiarska twierdza znalazła się poza obszarem działań zbrojnych. Została ona jednak opanowana na przykład bez walki przez „Powstańców Wielkopolskich”. Stała się ona również ośrodkiem formowania I Pułku Strzelców Wielkopolskich oraz I i II Batalionu Telegraficznego. Szczególne znaczenie miało przejęcie od Niemców fortecznej radiostacji, która zapewniła powstańcom bezpośredni kontakt z Warszawą i innymi europejskimi stolicami. W okresie międzywojennym na Cytadeli nadal stacjonowały jednostki Wojska Polskiego, między innymi: 7 Batalion Telegraficzny, 7 Batalion Sanitarny, XII Batalion Kolejowy, 7 Batalion Administracyjny, 7 Szwadron Taborów i 3 Pułk Wojsk Kolejowych. Dzięki żołnierzom tej ostatniej formacji, w dn. 21 VII 1923 roku, oddano do użytku linię kolejki wąskotorowej, długości 17,4 kilometra, która połączyła Cytadelę z Obozem Ćwiczebnym w Biedrusku.
W twierdzy działał też nadajnik lokalnej rozgłośni Polskiego Radia. Kiedy Poznań został zajęty przez Wehrmacht w dniu 10 IX 1939 roku, w forcie wówczas wieziono jeńców wojennych. W pierwszej kolejności, a właściwie najpierw polskich, później brytyjskich
i radzieckich, a w południowo – zachodniej części fosy urządzona była strzelnica doświadczalna, filii zakładów Deutschen Waffen- und Munitionsfabriken AG. Znaczenie militarne Cytadeli wzrosło nieoczekiwanie na przełomie 1944/45 roku. Twierdza Poznań stała się wówczas głównym punktem oporu kilkudziesięciotysięcznej niemieckiej załogi Festung Posen. Zdobycie obiektu, po pięciodniowym szturmie w lutym 1945 roku, pochłonęło życie kilkuset żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej oraz mieszkańców Poznania. Mieszkańcy ci, tak zwani cytadelowcy, zwerbowani zostali przez Rosjan. Był to tak pierwszy, jak i ostatni wojenny epizod w dziejach twierdzy. W trakcie walk częściowemu zniszczeniu uległa reduta koszarowa, pozostałe obiekty ocalały niemal w całości.
Kiedy ll wojna światowa, dobiegła końca, władze miejskie podjęty decyzje o rozbiórce Fortu. Przeprowadzono ją w latach od 1950 do 58. Cegłę wykorzystano do odbudowy osiedli mieszkaniowych w Poznaniu. Od 1962 roku rozpoczął się proces przekształcania Cytadeli
w Park- Pomnik Przyjaźni i Braterstwa Broni Polsko Radzieckiej. W 1962 roku, również ocalałe fragmenty architektury fortecznej, wpisane zostały do Państwowego Rejestru Zabytków.
Obecnie, czyli „Dziś” Cytadela, jest przede wszystkim atrakcyjnie położonymi, zielonymi płucami miasta z zespołem cmentarzy wojskowych, pomnikami, rzeźbami, Dzwonem Pokoju i Przyjaźni Między Narodami oraz dwoma muzeami (Muzeum Uzbrojenia i Muzeum Armii „Poznań”), usytuowanymi w Częściowo odrestaurowanych obiektach fortecznych.
