Kraina Tysiąca Jezior, tak potocznie nazywane są Mazury mają wiele do zaoferowania. To nie tylko liczne kąpieliska, łowiska czy spływy kajakowe. Miejsce to jest bogate w historie, znajduje się tu wiele miejsc pamięci, pomników oraz muzeów. Poniżej przedstawiamy jedne z ciekawszych muzeów dostępnych dla turystów, które warto zobaczyć.
1. Muzeum Archeologiczno – Historyczne jest obowiązkowym punktem na mapie Elbląga. Znajduje się na terenie Podzamcza dawnego Zamku Krzyżackiego. Muzeum gromadzi wszelkie eksponaty z różnych lat. Dzięki temu każdy odwiedzający lepiej pozna historię nie tylko Elbląga, ale i najbliższego regionu. Jednymi z najciekawszych eksponatów muzeum są zbiory z Elbląga, Żuław, Pomorza, czy też krajów północnoeuropejskich, m.in.:

  • Jedna z trzech zachowanych na świecie giterny z XV wieku
  • Najstarsze znalezione okulary w Europie pochodzące z XV wieku
  • Meble elbląskie
  • Cynowe naczynia z różnych wieków
  • Wyroby złotnicze
  • Kolekcja kartuszy herbowych
  • Ceramika
  • Starodruki
  • Archiwalia i militaria
  • Dokumenty i pamiętniki

2. Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego znajduje się w Działdowie w warownym zamku, który powstał w drugiej połowie XIV wieku. Zamek zachował się w sporej części do czasów dzisiejszych. Miejsce to jest pełne makiet zamków, projekcji multimedialnych czy ekranów dotykowych. Główna ekspozycja Interaktywnego Muzeum Państwa Krzyżackiego znajduje się na pierwszym piętrze ratusza i składa się z 5 sal:

  • Pierwsza sala- poznać tutaj można początki Państwa Krzyżackiego i jego podboje
  • Druga sala- zobaczyć można jak wyglądało życie codzienne w średniowieczu
  • Trzecia sala-  przenosi nas w świat fascynującej techniki wojskowej tamtych czasów. Możemy zobaczyć tu fotoplastykony, a w klimat epoki wprowadzają nas ceglane ściany i sklepienia odsłonięte w pomieszczeniu
  • Czwarta sala- opisuje szczegółowo bitwę pod Grunwaldem i upadek Państwa Krzyżackiego
  • Piąta sala- w niej prezentowane są materiały audiowizualne.

3. Muzeum Sprzętu Wojskowego w Mrągowie to prywatna placówka, założona przez miejscowego kolekcjonera, Sławomira Trzeciakiewicza. Muzeum zostało założone w 2011 roku. Kolekcjoner przywraca dawny blask pojazdom i sprzętom wojskowym. Mrągowskie muzeum jest jedyną tego typu placówką w Polsce północno-wschodniej.

Pojazdy ustawione są na świeżym powietrzu, można je obejrzeć z bliska, do wielu z nich można wejść.

W zbiorach muzeum znajdują się m.in.:

  • Pojazdy gąsienicowe (w tym pływające)
  • Wozy dowodzenia
  • Ciężarówki, czołg T-55
  • Armata przeciwpancerna D-44
  • Armata przeciwlotnicza S-60
  • Motocykl MW-750 o
  • Nysa 522
  • UAZ 469

Muzeum organizuje różnego rodzaju imprezy oraz zajęcia edukacyjne dla grup dzieci i młodzieży, a także przejażdżki czołgami, transporterami czy ciężarówkami.

5. Muzeum Mazurskie w Szczytnie jest to muzeum regionalne, wielodziałowe, gromadzące zbiory z regionu Mazur. W Mazurskim Muzeum podziwiać możemy wystawy stałe takie jak:

  • Kultura ludowa Mazurów. Uprawa roli i hodowla. Rybołówstwo. Ciesielstwo. Gospodarstwo domowe. Tkactwo. Ceramika.
  • Ludowe kafle mazurskie
  • Szczytno i okolice w przeszłości
  • Meble i tkaniny mazurskie
  • W mazurskiej kniei – przyroda i łowiectwo Ziemi Szczycieńskiej

Józef Balicki – łowiectwo pasją życia

6. Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach jest to pierwsze w Polsce muzeum poświęcone w całości historii reformacji polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Mazur. Muzeum Reformacji Polskiej znajduje się przy XIX-wiecznym kościele ewangelickim w Mikołajkach.

W zbiorach Muzeum Reformacji Polskiej znajdują się m.in.:

  • Biblie
  • Druki polsko-ewangelickie z Mazur i Śląska
  • Dokumenty dotyczące historii parafii ewangelickiej w Mikołajkach z lat 1552-1925 oraz Kościołów Ewangelicko-Unijnego i Ewangelicko-Augsburskiego
  • Książki o historii kościoła i reformacji
  • Książki do nauki religii
  • Postylle
  • Traktaty moralizatorskie oraz literatura świecka
  • Katechizmy
  • Agendy
  • Ustawy kościelne
  • Biografie reformatorów
  • Kalendarze
  • Dzieła literackie

7. Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Mieści się w najstarszej budowli miasta – gotyckim zamku kapituły warmińskiej. W muzeum oglądać można eksponaty z zakresu archeologii, historii i numizmatyki, sztuki dawnej i współczesnej, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej. Bezcennym eksponatem muzeum jest tablica astronomiczna na ścianie krużganka, którą w 1517 r. sporządził Mikołaj Kopernik. To jedyny zachowany na świecie instrument astronomiczny wykonany i używany przez uczonego.W okresie letnim zwiedzającym udostępniana jest wieża zamkowa, z której można podziwiać wspaniałą panoramę miasta.

8. Muzeum Mikołaja Kopernika- Planetarium Frombork. Mieści się w budynkach warownego zespołu katedralnego z XIV-XVIII w., w skład którego wchodzą Pałac biskupi, Dzwonnica, Wieża Kopernika, Kanonie i Nowy Wikariat. W Muzeum Kopernika można oglądać takie eksponaty jak:

  • Dwa egzemplarze dzieła Mikołaja Kopernika z 1566 i 1617 roku
  • Przyrządy astronomiczne z XVIII-XIX wieku
  • Kopie przyrządów używanych przez Mikołaja Kopernika
  • Wahadło Foucaulta- jedyny w Polsce przyrząd do obserwacji dobowego ruchu wirowego Ziemi
  • Lancety chirurgiczne z XVIII wieku
  • Naczynia aptekarskie, moździerze i pojemniki drewniane z XVI-XVIII wieku
  • Starodruki i grafiki z XVI-XIX wieku
  • Medale wybite ku czci Mikołaja Kopernika
  • Znaczki pocztowe o tematyce astronomicznej i medycznej
  • Wyroby rzemiosła artystycznego z XVI-XIX wieku
  • Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i tkaniny artystyczne


9. Muzeum Michała Kajki znajduje się w Ogródku wsi położonej na obrzeżach gminy Orzysz, między dwoma jeziorami: Kraksztyn i Druglin. Michał Kajka był poetą ludowym oraz działaczem mazurskim. W muzeum zobaczyć możemy:

  • Meble po Michale Kajce
  • Eksponaty Sztuki Ludowej
  • Ludową szafę z poło­wy XIX wieku
  • Zydle
  • Ławę
  • Skrzynię
  • Dwojaki
  • Żelazko
  • Sprzęty gospodarcze
  • Narzędzia ciesielskie

10. Muzeum Sanktuaryjne w Reszlu. Święta Lipka leży na północnym krańcu Polski, w pobliżu Kętrzyna, w dolinie nad strumieniem łączącym jeziora Dejnowo i Wirowe, w odległości około 70 km na północny wschód od Olsztyna i 6 kilometrów na wschód od Reszla. Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce jest to miejsce, które już od średniowiecza przyciąga pielgrzymów nie tylko z Prus i Warmii, ale nawet z dalekich stron Polski. W Muzeum oglądać ekspozycje stałe takie jak:

  • Z dziejów Sanktuarium Matki Bożej Świętolipskiej i sławni ludzie nawiedzający Świętą Lipkę.
  • Jak kiedyś żyli tutejsi mieszkańcy – od epoki kamienia gładzonego do czasów powojennych.
  • Towarzystwo Jezusowe (Zakon Jezuitów) w Polsce i na świecie i sławni jezuici.
  • Osobisty księgozbiór św. Jana Pawła II – około 1000 książek i albumów przywiezionych z Rzymu do Świętej Lipki po śmierci Jana Pawła II; pewna ich część posiada osobiste dedykacje autorów lub ofiarodawców dla papieża.
  • Starożytność biblijna (w przygotowaniu) – eksponaty pochodzące z Bliskiego Wschodu i Egiptu z okresu od XIII w. przed Chrystusem do V w. po Chrystusie.